Калі мы паказваем пальцам на Святло, якім з’яўляецца Бог, а ў выніку так засяроджваем увагу на гэтым працэсе «паказвання», што чалавек пачынае глядзець ужо не на Святло, а толькі на палец, то кепскі з нас сведка Бога. Наша задача – паказаць Бога і знікнуць, не прывязваючы нікога да сябе... Дух Пана Бога на мне,
бо Пан намасціў мяне
абвяшчаць добрую навіну ўбогім.
Паслаў мяне перавязваць раны змучаных сэрцаў,
прапаведаваць вызваленне палонным
і вязьням — свабоду;
абвяшчаць год ласкі Пана.
Узрадуюся ў Пану,
узвесяліцца душа мая ў Богу маім;
бо Ён апрануў мяне ў шаты збаўлення,
плашчом справядлівасці ахінуў мяне,
як жаніха, увянчаў каронай,
як нявесту, упрыгожыў сваімі каштоўнасцямі.
Бо, як зямля дае сваю расліннасць,
і, як сад родзіць пасеянае ў ім,
так Пан Бог учыніць, што ўзыдзе справядлівасць
і слава перад усімі народамі.


З’явіўся чалавек, пасланы ад Бога; імя ягонае было Ян. Ён прыйшоў дзеля сведчання, каб сведчыць пра Святло, каб усе паверылі праз яго. Не быў ён святлом, але быў пасланы, каб сведчыць пра Святло.
І вось сведчанне Яна. Калі юдэі паслалі з Ерузалема святароў і левітаў, каб яны спыталіся ў яго: Хто ты? Ён абвясціў, і не выракся, і вызнаў: Я не Хрыстус.
І спыталіся ў яго: Дык хто ж? Ты Ілля?
І сказаў: Не.
Ты прарок?
І ён адказаў: Не.
Тады сказалі яму: Хто ж ты, каб нам адказаць тым, хто паслаў нас. Што гаворыш ты пра самога сябе?
Ён сказаў: Я голас таго, хто кліча ў пустыні: раўняйце дарогу Пану, як сказаў прарок Ісая.
А пасланцы ж былі з фарысеяў. І яны спыталіся ў яго: Тады чаму ты хрысціш, калі ты ні Хрыстус, ні Ілля, і ні прарок?
Ян сказаў ім у адказ: Я хрышчу вадою. А сярод вас стаіць той, каго вы не ведаеце, той, хто ідзе за мною, якому я не варты развязаць раменьчык на сандалях ягоных.
Было гэта ў Бэтаніі, за Ярданам, дзе хрысціў Ян.


Упрошваць ці чакаць, пакуль самі прыйдуць?

Пытанне, якое хвалюе многіх вернікаў. Як паказаць нашым бліжнім, што яны павінны рабіць? Як іх пераканаць да жыцця з Богам? Найчасцей мы пачынаем ім тлумачыць, нешта распавядаем, просім з намі схадзіць у касцёл ці разам памаліцца, а пасля чакаем, што чалавек сам захоча, сам будзе арганізоўвацца, сам усё зразумее. Аднак, як правіла, адбываецца штосьці адваротнае. Ты з чалавекам гуляеш, як з дзіцем, часам гадамі, чакаеш ад яго невядома чаго, а ў выніку ён робіць цяжкі грэх альбо проста становіцца абыякавым. Ты пачынаеш яго яшчэ мацней цягнуць, яшчэ больш пераконваеш, перажываеш, а ён нібы каб цябе пазлаваць, упіраецца. Урэшце рэшт табе ўжо не хапае сілаў, ты нервуешся, злуешся на свайго «падапечнага», на сябе самога – няздару гэтакага. Часта сустракаецца нам такая карціна, праўда?

Колькі разоў ты сябе пераконваеш, што наступаеш на тыя самыя граблі, але разумееш гэта толькі тады, калі яны балюча б’юць па носе чарговы раз і ты каторы раз пачынаеш разумець, што ўжо няма ніякіх сілаў ваяваць. Табе хочацца змабілізаваць некага, натхніць яго, запаліць, пацягнуць, ты чакаеш, што чалавек сам нечага захоча, а ў выніку злуешся на самога сябе і апускаеш рукі.

Некалі я са здзіўленнем заўважыў у Евангеллі, што Езус нікога не прыцягваў сілком і ні з кім не гуляўся так, як я. Калі я думаю, што мне не хапае яшчэ пару гадкоў, каб чалавечку чарговы раз нешта патлумачыць, то Езус проста хадзіў па гарадах і вёсках і прапаведваў. Многія людзі чулі Яго толькі раз. Іншыя некалькі разоў. А яшчэ іншыя пайшлі за Ім, каб быць з Ім, каб Яго слухаць. Але Ён ні з кім не гуляўся! Альбо, дакладней, гуляўся з тымі, хто дазваляў на гэта, хто хацеў штосьці зразумець, хто ўсур’ёз пайшоў за Ім.

Думаю, што постаць Яна Хрысціцеля з’яўляецца вельмі добрым прыкладам, каб чарговы раз спазнаць тую праўду, што праз сілу чалавека нельга змусіць любіць Бога, а, разам з тым, трэба чалавеку паказаць гэтую любоў.

Ян Хрысціцель выконвае сваю прароцкую місію на пустыні. Да яго прыходзяць людзі. Ніхто іх не гоніць і не ўпрошвае. Да яго ідзе той, каму гэта трэба, хто хоча наблізіцца да Бога. Больш за тое, нават ворагі, якія ненавідзяць Яна, знарок прыходзяць да яго. Нават сам цар Ірад, які хоць і баяўся Яна, аднак любіў яго слухаць (Мк 6,20). Карацей, Ян не збіраў вакол сябе жадаючых яго паслухаць. Яны самі прыходзілі, бо адчувалі такую патрэбу. Аднак калі Ян прабываў на пустыні, то як пра яго даведаліся людзі? Ён жа не крычаў сярод пяскоў. Як нехта мог пачуць пра тое, што ў дзікіх і пустынных краях жыве памазаннік Божы, які дапамагае наблізіцца да Бога? Евангеліст Лука піша, што да Яна на пустыні прамовіў Бог (Лк 1,80) і пасля гэтага ён распачаў сваю вандроўную дзейнасць у ваколіцах зямлі ярданскай (Лк 3,3). Атрымліваецца, што Ян прабываў на пустыні, дзе ўзрастаў у асабістых адносінах з Богам і быў невядомым да таго моманту, пакуль не атрымаў ад Бога канкрэтнае заданне. Пасля ж ён хадзіў і прапаведваў. Ну а трэцім этапам было тое, што да яго пачалі прыходзіць тыя, чыё сэрца нейкім чынам адгукнулася на ягоны покліч.

Гэта прыклад для ўсіх нас. Мы павінны сведчыць, гаварыць, паказваць, але не цягнуць чалавека праз сілу, усялякім коштам. Чалавеку трэба паказваць пэўныя рэчы да нейкага моманту. Пасля застаецца час на ягоны адказ і на дзеянне Божай ласкі ў гэтым чалавеку. І пратрываць гэты стан можа цэлыя гады.

Сведка Святла і голас Слова

Так пра Яна кажа евангеліст Ян. Ён – не святло, але паказвае на Таго, хто свеціць. Ён – не Бог-Слова (Ян 1,1), а ўсяго толькі рэха гэтага Слова.

Калі мы паказваем пальцам на Святло, якім з’яўляецца Бог, а ў выніку так засяроджваем увагу на гэтым працэсе «паказвання», што чалавек пачынае глядзець ужо не на Святло, а толькі на палец, то кепскі з нас сведка Бога. Наша задача – паказаць Бога і знікнуць, не прывязваючы нікога да сябе. Мы павінны жадаць такога плёну, які праявіўся ў самаранаў, што прыйшлі да Езуса і сказалі, што яны паверылі не таму, што ім іхняя зямлячка шмат цікавага нараспавядала, але таму, што самі пабачылі і пазналі (Ян 4,42). І менавіта з гэтае прычыны мы не павінны чакаць плёнаў нашай працы, а толькі мусім сеяць Божае зерне і адыходзіць, аддаляцца, веручы, што Бог пашле кагосьці паліваць пасеяннае, а пасля пашле яшчэ кагосці, каб сабраць плён. Важна толькі пасеяць добрае зерне.

На самой справе гэта страшэнна цяжка – паказваць Бога і не прывязваць пасля гэтага чалавека да сябе. Не веру тым людзям, якія кажуць, што гэта ім лёгка даецца. Не веру тым, якія кажуць, што без унутранай барацьбы могуць спакойна аддаць свае ідэалы, пакінуць людзей, справы. Гэта піяр. Чалавек, які зможа без вялікага высілку ўсё пакінуць і паказваць толькі Бога, павінен толькі Ім жыць і толькі Ім цікавіцца. А гэта немагчыма. Таму наша задача – навучыцца змагацца і ў змаганні з самім сабой адыходзіць моўчкі, як англічане, каб чалавеку ў памяці застаўся вобраз Святла, а не палец, які на Яго паказваў.

Калі людзі прывязваюцца да Божага служыцеля, то праблема не толькі ў служыцелі, але і ў людской нясталасці. Сведка Бога павінен іх вучыць гэтай сталасці, але і людзі, у сваю чаргу, павінны вучыцца. Я нікога не магу змусіць глядзець не на мяне, а на Госпада. Калі ж узнікае сітуацыя, што служыцель павінен адысці, то часта ў сэрцах маладых вернікаў нараджаецца страх, бо яны спадзяваліся на чалавека, а не шукалі Бога. Страх і неспакой нараджаецца тады, калі мы забываемся, Хто намі кіруе і насамрэч пра нас клапоціцца. Я ніколі не чытаў дзённіка святой Фаўстыны Кавальскай, але, мабыць, невыпадкова ўчора наўгад адкрыў старонку дзённіка і прачытаў: Аднойчы Езус мне сказаў: Чаму ты баішся і дрыжыш, калі ты з’яднаная са Мною? Мне не падабаецца, калі душа паддаецца дарэмным асцярогам. Хто асмеліцца цябе закрануць, калі ты – са Мною? Больш за ўсё Мне падабаецца душа, якая моцна верыць у маю дабрыню і цалкам давяраецца Мне. Я ўзнагароджваю яе за гэта Сваім даверам і даю ёй усё, чаго яна просіць.

Хіба да Бога ідуць толькі абяздоленыя?

Не аднойчы мне даводзілася чуць, як людзі здзіўляліся, што да Бога прыходзяць тыя, каму чагосьці не хапае ў жыцці. Некалі адзін мужчына даказваў мне, што ён прыйшоў у касцёл не таму, што ў яго здарылася нейкая бяда, але таму, што падумаў: а чаму б і не? Праблема ў тым, што я сёння не бачу яго сярод вернікаў. Гэтак жа, як і многіх іншых, якія падобна думаюць. А калі нехта і надалей працягвае стаяць у касцёле, то гэта не азначае, што ён прыйшоў да Бога. Праўда ў тым, што пакуль чалавек не ўбачыць сваёй нястачы, нечага, чаго яму не хапае, датуль не будзе мець сур’ёзнай патрэбы ў Богу. Мяне могуць прывесці ў касцёл ці навучыць маліцца, я магу прывыкнуць, але калі не зразумею, што ў гэтым жыцці мне кепска без Бога, то я не вытрываю пры Ім, альбо мая вера будзе заставацца павярхоўнай.

Першае чытанне, якое прадказвае прыход Збаўцы, паказвае, што Ён будзе лячыць людзкія немачы і нястачы. Навучанне евангельскіх бласлаўленняў (Мц 5, 3-12) і ўвесь кантынгент, які сабраўся вакол Езуса, кажуць пра тое ж самае. Калі Ян Хрысціцель рыхтуе людзей да прыходу Езуса, то заклікаючы да пакаяння, ён хоча паказаць людзям, што ім нечага не хапае – Божага прабачэння і магчымасці распачаць усё жыццё з новага, чыстага аркуша. Карацей, я ўсё больш і больш пераконваюся, што «здаровенькім» не патрэбны Лекар, і таму яны не шукаюць Яго (Мк 2,17). Пытанне ў тым, што мы ўсе без выключэння маем нястачы, толькі яны розныя і не заўсёды мы на іх звяртаем увагу. Да Бога пачынаюць ісці тыя, каму цесна ў гэтым свеце, хто шукае іншай Айчыны.

КАБ СЛОВА СТАЛАСЯ ЦЕЛАМ

1) Параўнай сваё жаданне прывесці чалавека да Бога з паслугай Яна Хрысціцеля;
2) Ці не спадзяешся ты часам на Божых служыцеляў больш, чым на Бога? На што ты больш глядзіш: на палец шаноўнага служыцеля ці на Сонца?
3) Ці ведаеш сваю нястачу ў гэтым жыцці, свае раны?