Гэтая тэма неаднойчы гучала на «Вінаградніку». Чарговы раз яна вяртаецца да нас у кантэксце разумення слоў Першага Паслання Апостала Яна: У любові няма страху, але дасканалая любоў праганяе страх, бо страх ёсць з-за боязі перад пакараннем; хто баіцца, той недасканалы ў любові (1 Ян 4,18).
Асабіста я быў перакананы, што страх нараджаецца ў чалавеку з прычыны таго, што не хапае веры. Калі ты баішся – гэта азначае, што спадзяешся толькі на свае сілы, не давяраеш Айцу, які цябе любіць, не верыш, што ты для Яго важны і што Ён пра цябе клапоціцца. Карацей, у маім разуменні страх быў выключна звязаны з недахопам веры.
Страх сапраўды звязаны са слабой верай. І не выпадкова Біблія кажа нам, што падчас другога прыйсця Хрыста, у апошнія часы, калі будуць катаклізмы, войны і страшныя знакі, некаторыя людзі будуць «млець ад страху», а некаторыя «падымуць галовы» (гл. Лк 21, 26-28). Усё будзе залежыць ад таго, чакаюць людзі прыходу Хрыста, альбо не. Некаторыя павераць, што ідзе Збаўца, каб іх уратаваць, і таму яны падымуць галовы.
У іншым месцы Святога Пісання напісана, што той, хто не прызывае Бога, будзе баяцца там, дзе няма чаго баяцца (Пс 52, 6).
Страх наўпрост залежыць ад таго, наколькі мы верым. Але Першае Пасланне Яна адкрыла мне вочы на іншае: У любові няма страху, але дасканалая любоў праганяе страх. Дасканалая любоў праганяе страх. Заўважце, што не проста любоў, а дасканалая любоў.
Чытаючы гэтыя словы, я зразумеў, што мала дасведчыць любові Божай, мала мець нейкія там сімпатыі да малітвы ці рэлігійных практыкаў. Гаворка ідзе пра дасканалую любоў, а гэта працэс, гэта праца. Трэба навучыцца любіць. Можна нават казаць пра школу любові. І менавіта тут маё адкрыццё, якое натхніла на чарговую тэму для «Вінаградніку». Я хачу засяродзіцца ў асноўным над двума паняццямі: любоў і праца.
Розніца паміж любоўю і закаханасцю
Закаханасць прыходзіць знянацку і трывае коратка. Гэта вельмі моцны наплыў эмоцый, які ў нейкім сэнсе робіць чалавека недзееспасобным. Можна сказаць, што ў некаторых выпадках нават часткова адключае разумнае мышленне. Некаторыя лічаць, што закаханасць не трывае больш чым паўгода. Яно можа прыйсці перад заснаваннем сям’і, а можа тады, калі ўжо ёсць сям’я і дзеці, калі нехта пайшоў у Закон ці стаў святаром. Закаханасць свабодна прыходзіць і адыходзіць. Яна ніякім чынам не звязана з працай. Проста так з’яўляецца і проста так знікае. Самая вялікая памылка людзей у тым, калі яны ў перыяд закаханасці прымаюць сур’ёзныя жыццёвыя рашэнні. Так, напрыклад, адна жанчына пасля 20 год сумеснага жыцця з мужам, пакінула сям’ю і ўцякла з хлопцам, у якога закахалася. Лічу, што ў перыяд закаханасці барані Бог нельга прымаць рашэнне пра стварэнне сям’і. Ведаю адну гісторыю, а іх напэўна даволі шмат, калі маладыя так хацелі як найхутчэй узяць шлюб, што ледзь не шантажом змусілі святара хутчэй зрабіць ім падрыхтоўку і ўдзяліць шлюб, бо яны не маглі больш трываць. Вынік: у шлюбе яны пражылі зусім нядоўга і сям’я распалася. Чаму? Таму што скончыўся перыяд закаханасці, а любіць яны так і не навучыліся.
Што ж такое любоў? У адрозненні ад закаханасці яна наадварот, нібы шліфуе розум, вучыць адказнасці, разважлівасці. Любоў вымагае агромністай працы. Трэба навучыцца любіць. Можна сказаць, што адна з асноўных тэмаў Евангелля – гэта школа любові. Езус найперш сам дае прыклад і паказвае, што значыць – любіць, а адначасна Ён вучыць і перадае інфармацыю сваім вучням на тэму любові. Ідзе размова не пра нейкае асаблівае перажыванне, а пра агромністую колькасць гісторый і прыкладаў, якія нам пададзеныя як узор.
Гэтая тэма і яе разуменне дазваляе мне зусім па-іншаму паглядзець на многія людзкія гісторыі, з якімі я сустракаўся на «Школе хрысціянскага жыцця і евангелізацыі», ці на «Вінаградніках». Я часта чуў ад людзей, што яны перажылі досвед Божай любові, а пасля перасталі нешта там адчуваць. Некаторыя перажывалі досвед Божай любові і сапраўды глыбокае навяртанне, нават пачыналі служыць, евангелізаваць, сведчыць пра Божую славу, а праз некалькі гадоў я даведваюся, што гэтыя людзі жывуць почасту ў граху чужалоства ці робяць такія справы, якія не маюць нічога супольнага з верай. Некалі мяне гэта вельмі моцна ўражвала і здзіўляла. Цяпер жа я разумею, што мы проста не вучымся трываць у любові. Думаю, што нехта сапраўды мог перажываць перыяд закаханасці ў Богу, але закаханасць сканчваецца, а любіць так і не навучыліся… На гэтую тэму мне найбольш адпавядае рускае паняцце «не укоренились в любви». Езус кажа нам, што ў апошнія часы «любоў многіх астыне» (Мц 24,12). Сумняваюся, што ідзе гаворка пра эмоцыі і перажыванні. Яны ў любым выпадку астываюць і мы нават не нясем за гэта адказнасці. Многія чамусьці лічаць, што калі ты закахаўся, а табе ўжо па розных прычынах нельга гэтага рабіць, то гэта грэх. Але сама закаханасць не з’яўляецца грахом. Пытанне ў тым, ці чалавек пад уплывам закаханасці не наробіць бяды. Калі Езус кажа пра тое, што ў некаторых астыне любоў, то хутчэй ідзе размова пра тое, што некаторыя не навучыліся любіць, не прайшлі гэтую школу цяжкай працы.
На сённяшні дзень я нават слаба разумею вернікаў, каторыя перажываюць, што няма тых эмоцый і запалу, якія былі раней. Не здзіўлюся, калі раптам акажацца, што многія нашыя рэлігійныя і пазітыўныя перажыванні маюць няшмат супольнага з любоўю.
Як навучыцца любіць? Як працаваць над сабой, каб удасканальвацца ў любові? Якая яна, любоў, што праганяе страх? Якой любові вучыць нас Езус?
Шэсць крокаў навукі любові
Гэтыя крокі прадставіў у сваёй кнізе псіхааналітык Эрых Фром. З поглядамі Фрома можна ў многіх момантах не згаджацца, але гэты чалавек заўважыў, які агромністы голад любові ёсць у кожным чалавеку, пачынаючы ад моманту нараджэння. Ён таксама пісаў, што перш чым размаўляць пра любоў, трэба выразна адрозніць любоў ад закаханасці і эмацыйнай залежнасці. Казаў таксама, што любоў сама па сабе не прыходзіць. Трэба шмат напрацавацца, каб навучыцца любіць. Карацей, нягледзячы на многія пытанні да працаў і поглядаў гэтага вучня Фрэйда, некаторыя моманты будуць для нас вельмі карыснымі.
1. Навучыцца выслухоўваць іншага. Гэта можа быць жонка, а могуць быць дзеці, якіх у большасці і няма чаго слухаць. Выслухоўваць бліжняга можа быць непрыемным працэсам і трэба вучыцца рабіць гэта. Патрэбная практыка. Айцец Тардыф пісаў, што нават у малітве заступніцтва і вызвалення амаль 80% плёну малітвы залежыць ад таго, наколькі мы зможам пачуць іншага чалавека.
2. Навучыцца дазваляць іншаму чалавеку быць сабой, быць іншым
3. Навучыцца быць без любімага чалавека. Іншыя кажуць, што трэба навучыцца адпускаць нашых любімых, даці ім дазвол на самастойнасць. Гэта адзін з найважнейшых пунктаў і адзін з самых цяжкіх.
4. Быць праўдзівым. Паказваць свае эмоцыі. З аднаго боку часам мае сэнс хаваць свае эмоцыі, а тым больш іх стрымліваць. У гэтым якраз ёсць элемент культуры і выхавання чалавека. Але, з іншага боку, калі мы ўвесь час хаваем тое, што перажываем і што думаем, то пачынаем жыць у падмане. А любіць у няпраўдзе проста немагчыма.
5. Быць адчыненым на навакольны свет і іншых людзей. Сям’я, якая любіць толькі сябе і баіцца іншых людзей – гэта паталогія. Трэба вучыцца любіць усіх, а не толькі самых блізкіх.
6. Выхоўваць сябе да адвагі. Любоў заўсёды звязана з рызыкай, любоў баліць. Таму трэба вучыцца рызыкаваць і цярпець боль, а для гэтага трэба мужнасць.
Кульгавае беларускае хрысціянства
Я ўпэўнены, што кульгавыя мы ў многіх аспектах, але ў дадзеным выпадку хачу звярнуць увагу на пэўныя нестыковачкі, а яны звязаныя з нашай тэмай.
Вельмі шмат нашай моладзі мучаецца з прычыны таго, што не могуць распазнаць сваё пакліканне. Я ведаю, што некаторым я наступаю на балючы мазоль, але так трэба. Пацярпіце. Мы часта баімся, што прымем нейкае няправільнае рашэнне насуперак Божай Волі. Згадзіцеся, што для таго, каб прыняць няправільнае рашэнне, трэба ведаць, якое правільнае. Калі не маеш дакладнага пераканання, чаго ад цябе хоча Бог, то як можаш парушыць Яго наказ, як можаш саграшыць? Страшна, калі чалавек не распазнае, не пытаецца пра Божыя планы адносна свайго жыцця. Тут будзе грэх. Калі чалавек сам ведае, што яму трэба, прымае рашэнне самастойна і яму проста лепш, каб Бог не перашкаджаў. Такая пастава распаўсюджаная і яна страшная. Калі ж вернік пытаецца, моліцца, посціцца, а не атрымлівае адказу ад Бога, то як ён можа парушыць Божую Волю, калі не ведае яе? Я ў свой час так маліўся: скажы мне, Госпадзе, чаго Ты хочаш, але так скажы. каб я пачуў, каб зразумеў. Калі Бог не дае адказу пасля доўгіх малітваў, то нам прыходзіцца давяраць Яму і прымаць рашэнне самастойна, у веры. Калі мы Яго ў шчырасці сэрца аб нечым прасілі і давяралі Яму ўсю справу, то Бог пасля часам умешваецца і да гэтага трэба быць гатовым. Напрыклад, калі я даверыў Яму сваё манаскае пакліканне, то ў мяне былі ўсе шанцы, каб мяне выключылі з семінарыі. І я па логіцы павінен быў згадзіцца з гэтым. Альбо калі ты просіш, каб Ён пабудаваў тваю сям’ю і знайшоў табе добрага мужа альбо жонку, то няма чаго панікаваць, калі Ён забярэ ад цябе хлопца, да якога ты ўжо прызвычаілася. І не здзіўляйся, бо ты сама прасіла Бога пакіраваць гэтым працэсам.
Мне здаецца, што мы часам зашываемся ў гэтых распазнаннях у штучную містыку і пачалі гуляць ў нейкую псіхалогію. Чакаем выразнага адказу ад Бога і хочам нешта пачуць, бо ў некага так было, але ніхто не сказаў, што Бог павінен даваць і нам менавіта такі адказ. Часта Ён запрашае нас да веры і даверу, якіх, якраз почасту і не хапае.
У сувязі з нашай тэмай і гэтымі момантамі распазнання мяне цікавіць зусім іншае пытанне. Ці задаем мы сабе пытанні накшталт: ці я гатовы стварыць сям’ю, стаць святаром, альбо пайсці ў Закон? Ці я хоць трохі навучыўся любіць і менш думаць пра сябе? Гэтае пытанне мяне хвалюе нашмат больш.
Напрыклад, нехта перажывае, што не можа знайсці мужа ці жонкі, не можа распазнаць,і ствараць яму сям’ю,ці не. Мяне хвалюе другое. А ты гатовы слухаць тваю жонку, дамаўляцца з ёй? Ты гатовы не сядзець перад кампутарам, а прысвяціць час свайму дзіцяці, размаўляць з ім, хоць там і размаўляць толкам няма пра што? Ты гатовы ахвяраваць свой кампутар, інтэрнэт, тэлевізар, гараж, працу, рыбалку і г.д. у імя сям’і? Тыя самыя пытанні можна смела задаваць тым, хто ідзе ў святары ці Закон. Часта мы гуляем у нейкія распазнанні, а самі і блізка не гатовыя выракацца сябе і любіць іншых, а значыць, не гатовыя ні да сям’і, ні да святарства. Некаторыя апраўдваюць сябе, што шмат працы, абавязкаў, а няма часу на жывых людзей. Але гэта таннае апраўданне, таму што каб мы верылі ў тое, што іншы чалавек – гэта сапраўды нешта важнае, то час напэўна б знайшоўся.
Школа любові паводле Апостала Яна
Апостал Ян – асаблівы вучань Хрыста. Можа і самы малады, але ён быў тым, хто асаблівым чынам пачуў, як б’ецца Божае Сэрца падчас Апошняй Вячэры. Менавіта таму Евангелле ад Яна так адрозніваецца ад трох іншых Евангелляў. Таксама яго пасланні зусім іншыя. Ян піша пра Любоў, якую сам спазнаў.
Благаслаўлёная Маці Тэрэза пісала: Вот что рассказывают о Святом евангелисте Иоанне, о том, который написал: "Бог есть любовь..." Уже на склоне своей долгой жизни Иоанн сидел в кругу своих молодых учеников. И вот, как повествует предание, один из его учеников воскликнул с недовольством: "Иоанн, ты всегда говоришь о любви, о любви Бога к нам и о нашей любви друг к другу. Почему ты не расскажешь нам о чем-нибудь ином? Почему ты не расскажешь нам о чем-нибудь еще, кроме любви?" Учитель, который, когда сам был молод, склонял голову на грудь Иисуса, сказал в ответ: "Потому что больше ничего нет - только любовь... любовь... любовь..."
Служыць іншым з любові
Перад святам Пасхі Езус, ведаючы, што прыйшла Ягоная гадзіна перайсці з гэтага свету да Айца, палюбіўшы сваіх у свеце, дарэшты палюбіў іх. І падчас вячэры, калі д’ябал ужо схіліў сэрца Юды Сымонавага Іскарыёта, каб выдаць Яго, Езус, ведаючы, што Айцец усё аддаў у рукі Ягоныя і што Ён выйшаў ад Бога і да Бога ідзе, устаў з-за стала, скінуў верхнюю вопратку і, узяўшы палатно, падперазаўся. Потым наліў вады ў місу і пачаў абмываць ногі вучням, і выціраць палатном, якім быў падперазаны. Падышоў да Сымона Пятра. Той сказаў Яму: «Пане, Ты хочаш абмыць мне ногі?» Езус адказаў яму: «Тое, што Я раблю, Ты цяпер не разумееш, але зразумееш пасля». Сказаў Яму Пётр: «Не, не абмыеш ніколі маіх ног!» Езус адказаў яму: «Калі не абмыю цябе, не будзеш мець удзелу са Мною». Сымон Пётр кажа Яму: «Пане, не толькі ногі, але і рукі, і галаву!» Сказаў яму Езус: «Абмытаму трэба толькі ногі абмыць, бо ўвесь чысты. І вы чыстыя, але не ўсе». Бо ведаў, хто выдасць Яго. Таму сказаў: «Не ўсе вы чыстыя». А калі абмыў ім ногі, апрануў вопратку сваю і зноў сеў за стол, і сказаў ім: «Ці разумееце, што Я зрабіў вам? Вы Мяне называеце Настаўнікам і Панам, і добра кажаце, бо Я ім ёсць. Калі ж Я, Пан і Настаўнік, абмыў вам ногі, то і вы павінны абмываць ногі адзін аднаму. Я даў вам прыклад, каб і вы рабілі, як Я зрабіў вам. Сапраўды, сапраўды кажу вам: слуга не большы за свайго гаспадара, і пасланнік не большы за таго, хто паслаў яго. Калі гэта ведаеце і чыніце так, вы шчаслівыя. (Ян 13,1-17)
Езус абмывае ногі як слуга, як раб. Евангеліст не выпадкова кажа, што Езус дарэшты палюбіў іх. Знешне гэта быў найбольшы знак праяўлення любові. Больш за тое, Пісанне кажа, што палюбіў тых, каторыя былі ў свеце. «Гэты свет» для Апостала Яна – гэта тыя, хто працівіцца Богу, хто не прымае Яго. Вучні застаюцца ў свеце, а значыць яны надалей слабыя, надалей грэшныя. Езус абмывае ногі таксама Юдзе, каторы ўжо канчаткова паддаўся ўплыву «князя гэтага свету». Езус не чакае зразумення, салідарнасці. Ён проста паказвае, што гатовы служыць з любові абсалютна ўсім і без выключэння.
Пётр не разумее гэтага і не можа прымірыцца. Езус тлумачыць яму, што для таго, каб мець удзел з Богам, трэба дазволіць палюбіць сябе. Думаю, што Пётр усё жыццё памятаў пра тое, як Езус абмываў ногі яму і Юдзе, ведаючы пры гэтым, што як адзін, так і другі здрадзяць Яму. Гэты момант паказвае нам, што мы здольныя будзем любіць толькі тады, калі паверым, наколькі моцна палюбіў нас Госпад. А найбольш Яго любоў праяўляецца ў тым, што Ён праліў за кожнага з нас Сваю Кроў.
Вы Мяне называеце Настаўнікам і Панам, і добра кажаце, бо Я ім ёсць. Калі ж Я, Пан і Настаўнік, абмыў вам ногі, то і вы павінны абмываць ногі адзін аднаму. Я даў вам прыклад, каб і вы рабілі, як Я зрабіў вам. Такім чынам Езус паказвае, што любоў праяўляецца ў вельмі практычным служэнні.
Адзін з лідараў евангелізацыі, якая сапраўды прыносіць агромныя плёны, некалі казаў, што мала проста пераказаць інфармацыю пра Бога. Трэба перш за ўсё знайсці людзей, каторым трэба абмыць ногі ці перавязаць іх раны з бескарыснай любоўю, нібы той добры самаранін, і тады яны будуць мець магчымасць адкрыцца на Бога, каторы іх любіць, а не толькі пачуць нешта пра Яго.
Выконваць Яго Слова
Калі хто любіць Мяне, той захоўвае слова Маё, і палюбіць таго Айцец Мой, і прыйдзем да яго, і зробім жыллё ў яго (Ян 14,23).
Як Мяне палюбіў Айцец, так і Я палюбіў вас. Заставайцеся ў Маёй любові. Калі будзеце захоўваць Мае запаведзі, застанецеся ў любові Маёй, як і Я захаваў запаведзі Айца Майго і застаюся ў Ягонай любові (Ян 15,9-10).
Па тым даведваемся, што мы пазналі Яго, калі захоўваем Ягоныя запаведзі. Хто кажа: «Я ведаю Яго», — а не захоўвае запаведзі Ягоныя, той ілгун і няма ў ім праўды. А хто захоўвае слова Ягонае, у тым сапраўды любоў Божая дасканалая; па гэтым пазнаем, што мы ў Ім. Хто кажа, што жыве ў Ім, павінен паступаць так, як Ён паступаў(1 Ян 2,3-6).
Любоў Божая прабывае ў нас калі мы выконваем Яго Слова і робім так, як Ён рабіў. Трэба ведаць Яго Слова і спрабаваць ім жыць. Гэта цяжкая праца. Трэба ўвесь час задаваць сабе пытанне: як у такой сітуацыі рабіў Езус, як мне рабіць? Мы часта чакаем, што нехта нам адкажа на гэтыя пытанні, часам нават называем гэта «духоўным кіраўніцтвам». На жаль, за гэтым «кіраўніцтвам» часта хаваецца страх перад радыкалізмам і адказнасцю. Бо чалавек чакае, што нехта скажа яму, як трэба рабіць. Напрыклад, Езус кажа нам, каб не судзіліся з братам. Канечне, логіка падказвае нам, што часам не трэба судзіцца, а часам трэба. У супольнасцях нэакатэхуменальных ёсць навучанне пра тое, што хрысціянін не павінен стаяць на судзе. Я не магу адказаць, ці гэтая навучанне – выраз фанатызму, ці глыбокай веры. Чуючы словы Хрыста, кожны вернік павінен задаць пытанне, як бы зрабіў на маім месцы Хрыстос. Гэта складаныя пытанні, але толькі ты сам павінен шукаць на іх адказ. Ніхто за цябе не адкажа.
Або іншы прыклад. Езус вучыць, што калі цябе ўдарылі ў шчаку – падстаў другую. Зноў жа, логіка падказвае, што толькі ў выключных сітуацыях так трэба рабіць. Аднак ёсць такія гісторыі, калі былыя крымінальныя вязьні пасля навяртання станавіліся на калені, іх білі, а яны проста стаялі… Гэта фанатызм, ці вера? Вельмі складанае пытанне. Кожны павінен сам шукаць на яго адказ.
Благаслаўлёная Маці Тэрэза пісала: “В своих отношениях с другими люди часто действуют с помощью силы. Этим они только усложняют и обостряют проблему, потому что такое поведение вызывает у других желание противодействовать, взять верх и даже уничтожить их. Люди не решат ничего, пока будут действовать грубой силой, а не силой любви и света. Единственный путь решения проблем - проявить любовь, красоту, смирение.
Конечно, не все уладится сразу, поскольку другие могут принять вашу любовь и смирение за слабость и глупость и воспользуются этим. Но потерпите... Через некоторое время они поймут, что ваше поведение продиктовано не слабостью, а, наоборот, большой нравственной, духовной силой. Другие начнут относиться к вам доброжелательно и с уважением, и все уладится.
Постарайтесь решать ваши проблемы с родными и сослуживцами, друзьями и недругами, проявляя любовь. Действуя таким образом, вы заставите их отвечать вам тем же.
Противопоставляя злобе злобу, ненависти - ненависть, насилию - насилие, вы идете очень старым путем, который никогда не давал хороших результатов. Злобе нужно противостоять добротой, ненависти - любовью, нежностью и терпением побеждать гнев.
Только добро может бороться со злом. Добро сильно, а зло слабо. Зло можно сравнить с камнем, брошенным вверх: подъемная сила ослабевает во времени. Тогда как добро можно сравнить с камнем, брошенным с вершины башни: его движение убыстряется со временем. В этом секрет добра: вначале оно слабо, но всемогуще в конце. Зло, напротив, всемогуще вначале, но ослабевает со временем”.
Адрачэнне ад гэтага свету
Не любіце свету, ні таго, што ў свеце. Калі хто любіць свет, у тым няма любові Айца. Бо ўсё, што ў свеце: пажадлівасць цела, пажадлівасць вачэй і жыццёвая пыха — не ад Айца, але ад гэтага свету. І свет мінае, і пажадлівасць ягоная, а той, хто выконвае Божую волю, той жыве вечна (1 Ян 2,15-17).
“Решение стать святым стоит дорого. Отречения, соблазны, борьба, гонения, многие жертвы сопутствуют этому решению. Любить Бога можно только за свой собственный счет.
Тот, кто всем сердцем жаждет святости, должен принять в свою жизнь молитву и самоотречение. Самая простая форма самоотречения - это контроль за душой и телом, усмирение духа и плоти.
Быть святым - значит оградить себя от всего, что не есть Бог. Это значит разорвать сердце и вынуть из него все суетное, жить в нищете и отрешенности, забыть свои желания и стать рабом воли Божией - покорным и смиренным, как сердце Иисуса.
Святость - это единство с Богом. Мы стремимся к святости не потому, что хотим ощущать себя святыми, а потому, что хотим, чтобы Христос жил в нас. Мы должны стать воплощением любви, веры и чистоты во имя бедных, которым мы служим” (бл. Маці Тэрэза).
Маці Тэрэза паказвае вельмі важны момант. Немагчыма навучыцца любіць да таго, пакуль не пачнем выракацца старога жыцця, старога чалавека, нашых амбіцый. Любіць можна толькі тады, калі перастаеш клапаціцца пра сябе. У гэтым сутнасць любові. Ты пачынаеш цікавіцца некім, каго любіш, але адначасна ты перастаеш цікавіцца сабой. Маці Тэрэза кажа, што трэба скараць свой дух і сваё цела. Гэты момант аскезы вельмі важны. Мы пра яго зусім забыліся ў наш час. Мы ўвесь час шукаем для сябе добрых умоваў. Для мяне няма нічога дзіўнага, што падчас аб’яўленняў у Меджугор’і Марыя так шмат просіць пасціцца на хлебе і вадзе. Для многіх з нас гэта нерэальнае вымаганне, бо мы адвыклі сябе ў нечым абмяжоўваць, мы не практыкуем сваю волю, а ўвесь час дагаджаем сабе і свайму целу.
Не маючы досведу ў аскетычных практыках, мы не можам выракацца саміх сябе, мы пастаянна дбаем пра свае задавальненні і таму проста нават не здольныя навучыцца любіць.
Мяне ўсё больш і больш насцярожваюць вернікі, каторыя залічваюць чарговыя і чарговыя рэкалекцыі для таго, каб зноў нешта перажыць, каб нешта атрымаць, каб чарговы раз аздаравіцца і г.д. А калі ж пачнем аддаваць?
“Иисус пришел на землю только для того, чтобы научить нас любить. Любовь - не музейный экспонат, она живет в наших сердцах. Бог есть любовь. Когда мы любим, мы похожи на Бога. Любить должно быть для нас также естественно, как жить и дышать, день за днем, до самой смерти.
Настоящая любовь требует от человека забвения самого себя. Многие люди произносят слово «любовь», но не понимают его настоящего смысла. Иногда мы называем любовью просто удовлетворение наших собственных потребностей. Мы можем сделать что-то и для других людей, не испытывая при этом любви.
Любить - значит забыть самого себя, это значит всегда спрашивать себя не о том, что другие могут сделать для нас, а только о том, что мы можем сделать для них. Истинно любить - значит искать счастья и полноты жизни не для себя, а для тех, кого любишь.
Настоящая любовь причиняет страдания тому, кто любит. Не достаточно сказать: «Я люблю». Любовь сама за себя говорит. Она громче любых слов. Мы должны преобразовать нашу любовь в поступки. Любить - значит отдавать до тех пор, пока не ощутишь боль.
Одни люди могут нам нравиться, а другие - нет. Легко любить людей, которые нам нравятся. Любить ближнего – не значит восхищаться им. Трудно восхищаться убийцей или вором. Нелегко испытывать симпатию к умственно неполноценному человеку. Но им можно желать добра. Любить ближнего - значит желать ему добра” (бл. Маці Тэрэза з Калькуты).
Любіць чынам і праўдай, а не толькі словам
Па гэтым пазналі мы любоў, што Ён аддаў за нас сваё жыццё. І мы павінны аддаць жыццё сваё за братоў. Калі хтосьці мае дастатак у свеце і бачыць брата свайго ў нястачы, і закрывае перад ім сваё сэрца, то як любоў Божая можа жыць у ім? Дзеці, не будзем жа любіць словам ці моваю, але ўчынкам і праўдаю (1 Ян 3, 16-18).
Святы Францішак казаў, што трэба прапаведваць Евангелле, а часам нават і словам. Нашае жыццё, нашыя ўчынкі павінны казаць пра нас. Езус не выкрыкваў гучных лозунгаў, не праводзіў агіткампаніі. Яго рэкламай станавіліся вусны іншых людзей. Біблія кажа, што «молва» пра Езуса разыходзілася. Людзі бачылі, як Ён жыў, што казаў і што рабіў, і самі пра Яго распавядалі.
Калі мы гаворым некаму, што любім яго, то часта за гэтымі словамі мала што стаіць. А гэтая фраза тым часам такая папулярная і так чаканая!
“Наши сердца должны быть наполнены любовью к людям, нашим братьям и сестрам. Мы должны думать о них и помогать им, не ожидая ни малейшего вознаграждения. Когда мы любим, мы уже вознаграждены теплом и светом, наполняющим нас.
Никакого значения не имеет, любит ли вас тот, кого вы любите. Ибо любовь - это постоянное движение, она переходит от одного человека к другому, ее получают и ее отдают. Все, что вы дарите людям, которых любите, они отдают тем, кого любят. Таким образом создается замкнутый круг, и ваша любовь, пройдя через тысячи сердец, вернется к вам.
Тот, кто действительно любит, ничего не ждет взамен. Он отдает бескорыстно. Радостью становится дарение само по себе. Всеми поступками такого человека руководит лишь веление сердца и желание жить ради других” (Маці Тэрэза з Калькуты).
Калі любім – Бог прабывае ў нас
Умілаваныя, будзем любіць адзін аднаго, бо любоў ад Бога і кожны, хто любіць, народжаны ад Бога і ведае Бога. Хто не любіць, той не ведае Бога, таму што Бог ёсць любоў. Любоў Бога да нас адкрылася ў тым, што Бог паслаў у свет Сына свайго Адзінароднага, каб мы жылі праз Яго. У тым праявілася любоў, што не мы палюбілі Бога, а Ён сам палюбіў нас і паслаў Сына свайго як уміласціўленне за грахі нашыя. Калі Бог так палюбіў нас, дык і мы павінны любіць адзін аднаго. Бога ніхто ніколі не бачыў. Калі мы любім адзін аднаго, то Бог жыве ў нас, і любоў Ягоная ў нас дасканалая. Па тым пазнаём, што мы жывём у Ім, а Ён у нас, што Ён даў нам ад Духа свайго. І мы бачылі, і сведчым, што Айцец паслаў Сына, Збаўцу свету. Хто вызнае, што Езус — Сын Божы, у тым жыве Бог, а ён у Богу. І мы пазналі, і паверылі ў любоў, якую мае да нас Бог. Бог ёсць любоў, і хто жыве ў любові, той жыве ў Богу, і Бог у ім. У тым любоў дасканалая ў нас, што мы маем адвагу ў дзень суда, бо які Ён, такія і мы ў гэтым свеце. У любові няма страху, але дасканалая любоў праганяе страх, бо страх ёсць з-за боязі перад пакараннем; хто баіцца, той недасканалы ў любові(1 Ян 4,7-18).
“Когда вы чувствуете себя несчастным и покинутым, постарайтесь отреагировать. Вместо того чтобы грызть себя и мучить окружающих, сделайте что-нибудь с любовью. Произнесите хотя бы одно слово с любовью, просто подумайте с любовью о ком-нибудь. Любить человека - значит желать ему добра.
Не бойтесь любить. Открывайте сердце и старайтесь пробудить в нем любовь. Для этого нужно перестать видеть в других и себе только недостатки и ошибки.
Ищите и находите в людях прекрасное и доброе. Это вдохновляет и нас самих, и других людей на проявление их лучших качеств. Люди, действительно умеющие любить, не ставят никаких условий. Они свободны выражать любовь ко всем людям и даже любить своих врагов.
Иисус пришел к нам и умер на кресте только ради того, чтобы мы научились любить. Бог хочет, чтобы мы любили, так любите же!
Учитесь любить. Любовь требует усилий. Она не приходит сама по себе. Любовь - это искусство, и она требует тренировки, также как приобретение любого навыка. Хорошие врачи, музыканты, художники, спортсмены часами упражняются, чтобы усовершенствовать свои умения и способности. Также и с любовью. Если мы перестанем любить кого-то при первом же осложнении отношений, мы не разовьем в себе умения любить. Если мы не будем прикладывать усилий, чтобы любить, мы будем одиноки и несчастны.
“Возлюби Господа Бога твоего всем сердцем твоим и всею душою твоею и всем разумением твоим" - это первая и самая главная заповедь. Вторая заповедь подобна ей: "Возлюби ближнего твоего, как самого себя".
Умирая на кресте, Иисус сказал: "Я жажду". Иисус жаждет нашей любви, и это жажда каждого - и богатого, и бедного. Мы все жаждем любви других людей.
Что значит любить Бога всем сердцем, всей душой? Наша любовь к Богу - это ответ на безграничную любовь Бога к нам. Бог первым полюбил нас, полюбил настолько, что послал Сына Своего Возлюбленного, чтобы спасти нас.
Сын Божий не только стал одним из нас, принеся нам мир и радость. Он умер на кресте, чтобы показать, как Он любит нас. Он умер за вас и за меня, и за прокаженного, и за умирающего от голода, и за раздетого, который лежит посреди улицы. Иисус сказал нам любить друг друга так, как Он любит каждого из нас. Иисус отдал Свою жизнь за любовь к нам. Он говорит, что мы тоже должны отдать все, чтобы нести добро и любовь другим.
В Евангелии Иисус говорит очень понятно: "Любите так, как Я люблю вас". Он умер на кресте, исполняя волю Своего Отца, чтобы показать нам, что мы тоже должны с готовностью отдать все, чтобы исполнить волю Господа - любить друг друга, как Он любит нас.
Чтобы любить Господа, недостаточно просто сказать: "Я люблю Бога". Я должен прежде всего возлюбить своего ближнего. Лжец тот, кто говорит, что любит Бога, если он не любит своего соседа. Как можете вы любить Бога, которого вы никогда не видели, если вы не любите тех, кого видите каждый день, к кому прикасаетесь, с кем живете?
Нужно уметь увидеть лицо Господа в каждом страдающем человеческом существе. Бог ожидает от нас, что мы узнаем его под внешностью других людей. Умирающие на улицах, брошенные и нелюбимые, умственно отсталые и прокаженные - это Иисус под маской. Все, что вы сделаете для них - вы сделаете для Него.
Люби Его так, как Он любит тебя, служи Ему так, как Он служит. Будь с Ним каждый день - всякий раз, когда узнаешь Его в наших братьях.
И в день Страшного Суда Он скажет тем, кто по правую сторону Его: "Придите, благословенные, в Царство, ибо Я был голоден - и вы дали Мне есть, жаждал - и вы напоили Меня; был странником - и вы приняли Меня; был наг - и вы одели Меня; был болен - и вы посетили Меня, в темнице был - и вы пришли ко Мне".
Затем Иисус повернется к тем, кто по левую сторону Его и скажет: "Уйдите от меня, ибо Я был голоден - и вы не дали Мне есть; жаждал - и вы не напоили Меня; был странником - и вы не приняли Меня; был наг - и вы не одели Меня; был болен - и вы не посетили Меня; в темнице был - и вы не пришли ко Мне". И тогда спросят грешники: "Когда же мы видели Тебя голодным, жаждущим, нагим или больным или в темнице и не пришли помочь Тебе?" И Иисус скажет им в ответ: "Истинно говорю: то, что вы отказались сделать одному из сих братьев Моих меньших, вы отказались сделать и Мне".
Любовь - это длинная и трудная дорога, это жертвенный алтарь. Это то, за что приходится вносить огромную плату - умение забыть о самом себе. Любовь - это единственный путь к ногам нашего Бога, Который есть любовь. Наши чувства появляются и исчезают. Его любовь к нам неизменна. Она не становится меньше из-за наших грехов или нашего безразличия. Она не слабеет в своей решимости излечить нас от греха, чего бы это нам ни стоило и чего бы это ни стоило Ему” (бл. Маці Тэрэза).
Іншыя выказванні на тэму любові
Любовь, конечно, выше всего. Если ты находишь, что в тебе нет любви, а желаешь ее иметь, то делай дела любви, хотя бы сначала без любви. Господь увидит твое желание и старание и вложит в сердце твое любовь.
Любовь рождается от веры и страха Божия, возрастает и укрепляется надеждою, приходит в совершенство благостию и милосердием, которыми выражается подражание Богу.
Амвросий Оптинский (1812-1891)
Любовь не вырастает, не становится великой и совершенной вдруг и сама по себе, но требует времени и постоянного попечения.
Любить ближнего можно не иначе и не прежде, чем в нашем сердце будет попрано всякое самолюбие, всякая гордость.
Любовь приобретается путем работы над собой, путем насилия над собой и путем молитвы... Посылает Господь какого-нибудь человека, надо отнестись к нему внимательно, подойти к нему, войти в его положение, посвятить ему уголок своего сердца. Так постепенно всё новые и новые люди будут входить в наше сердце, и наше сердце будет расширяться и расширяться. Мы должны подражать любви Божией.
Будьте теплом и светом для окружающих; старайтесь сперва согревать собою семью, трудитесь над этим, а потом эти труды вас так завлекут, что для вас уже узок будет круг семьи, и эти теплые лучи со временем будут захватывать все новых и новых людей и круг, освещаемый вами, будет постепенно все увеличиваться и увеличиваться...
Желающий стяжать любовь должен отвергнуть всякое злобное и немирное помышление, не говоря уже о делах и словах, должен прощать всем обиды справедливые и несправедливые.
Не надо давать волю своим чувствам. Надо понуждать себя обходиться приветливо и с теми, которые не нравятся нам. Надо любить всякого человека, видя в нем образ Божий, несмотря на его пороки. Нельзя холодностью отстранять от себя людей.
Должно сперва, как от худого пути, удалиться от привычки в порочной жизни, а потом уже приступить к совершению добрых дел. Потому что невозможно приняться за доброе, не отступив наперед и не уклонившись совершенно от зла. Непременно будь ко всем внимателен, приучи себя при первом взгляде на человека всегда от души желать ему добра.
Святой Василий Великий (330-379)
Работайте с любовью
Старайтесь всегда работать с любовью. Любовь придает силы, оживляет, возрождает. Человек, который работает без любви, только ради заработка, никогда не получит хороших результатов. Можно работать в течение многих часов с любовью к своему делу и не почувствовать усталости. И можно обессилеть после нескольких минут работы, если вы делаете ее с холодным сердцем, без любви.
Все, что вы делаете, делайте с любовью или не делайте вовсе. Люди спрашивают себя, как стать неутомимым. Секрет прост: любите то, что вы делаете, и тех, для кого вы это делаете.
Вкладывайте в работу душу, любовь и веру. Иначе ваша работа будет безрадостной, как труд раба, который работает на своего хозяина.
Цените доброту и любовь выше таланта
Все восхищаются людьми, обладающими выдающимися способностями в области науки, искусства или спорта. В мире много талантливых и одаренных людей. И это прекрасно, если Господь одарил человека талантом поэта, музыканта, математика.
Но не таланты и дарования спасут мир: его спасут любовь и доброта. Мир прежде всего нуждается в существах, которые способны проявить высокие моральные качества. Стремитесь становиться более добрыми, мудрыми, любящими, честными. Любите себя и все вокруг вас.
О домах для умирающих
Недавно один высокопоставленный бразилец написал мне о том, что в его жизни был период, когда он потерял веру в людей и Бога. Он забросил дела, оставил службу. Ему хотелось только одного - покончить с собой. Это продолжалось несколько лет. И вот однажды, проходя мимо магазина, он обратил внимание на телевизор, стоящий в витрине. По телевизору как раз шла передача о доме для умирающих "Нирмал Хридай". Показывали наших сестер, ухаживающих за больными и умирающими. Увиденное по телевизору так потрясло его, что он опустился на колени и стал молиться впервые за несколько лет. Этот человек написал мне, что теперь он снова повернулся лицом к Богу и обрел веру в человечность. Он увидел, что Бог по-прежнему любит наш мир.
Дом для умирающих - это не просто место, где несчастных, подобранных на улицах, моют и укладывают в постель. Смысл таких учреждений в том, чтобы попытаться прикоснуться к душам умирающих людей. Есть то, что нужно этим людям даже больше, чем удобная постель, пища и крыша над головой - понимание того, что они кому-то нужны, кем-то любимы. Они знают, что если им даже осталось жить всего несколько часов, их любят.
Доброта - вот почва, на которой растет святость. Я никогда не слыхала, чтобы добрая душа сбилась с пути.
Полностью отдать себя Богу означает: доверить себя Его рукам; принимать любое проявление Его любви, дать Ему верховную свободу выражать Свою любовь к нам так, как Ему хочется; страстно жаждать принять от Него и боль, и радость; быть добровольной пленницей Его любви, живым горением; даже если Он разрежет нас на куски, успеть выкрикнуть: "Каждый кусок - Твой, Господи!"
Мы все в Его распоряжении. Если Он захочет, чтобы я лежала, больная, в постели, или чтобы я проповедовала Его Слово на улицах, или мыла целый день туалеты, я соглашусь. Я скажу Богу: "Я принадлежу Тебе. Ты можешь делать со мной все, что хочешь".
Прежде всего, нужно научиться подчиняться. Это приведет вас прямо к Богу, и вам не придется блуждать по жизни в поисках верного пути. Подчинение - это прямой путь к сердцу Иисуса. Вы никогда не собьетесь с пути, никогда не наделаете ошибок, если научитесь подчиняться. Понять это просто (бл. Маці Тэрэза з Калькуты).
"Вузкая брама"